Short Film Hub Talks – Μοντέλα ευρωπαϊκών συμπαραγωγών
Short Film Hub 2024 Talks
Μοντέλα ευρωπαϊκών συμπαραγωγών: πώς οι θεσμοί μπορούν να βοηθήσουν τα φεστιβάλ κινηματογράφου να αναδειχθούν και να προωθήσουν ταινίες
Λεωνίδας Χριστόπουλος, Laurent Crouzeix, Bένια Bέργου
Συντόνισε ο Γιάννης Σακαρίδης
Το Short Film Hub (SFH) του Διεθνούς Φεστιβάλ Ταινιών Μικρού Μήκους Δράμας φιλοξένησε το μεσημέρι του Σαββάτου, μία ενδιαφέρουσα συζήτηση γύρω από το πώς οι θεσμοί μπορούν να βοηθήσουν τα ευρωπαϊκά κινηματογραφικά φεστιβάλ να αναδειχθούν και να προωθήσουν τις ευρωπαϊκές ταινίες.
Συμμετείχαν: ο Λεωνίδας Χριστόπουλος, πρόεδρος του ΕΚΟΜΕ (που την ερχόμενη Τετάρτη συγχωνεύεται με το Ελληνικό Κέντρο Κινηματογράφου), ο οποίος μίλησε εκ μέρους του κύριου κυβερνητικού φορέα στήριξης του οπτικοακουστικού τομέα στην Ελλάδα, ο Laurent Crouzeix από το κορυφαίο φεστιβάλ ταινιών μικρού μήκους του Κλερμόν Φεράν, και η Βένια Βέργου από το European Film Commissions Network, ένα δίκτυο των ευρωπαϊκων film commissions που ρόλο έχουν να προσελκύουν και να διευκολύνουν τις ξένες παραγωγές που αποφασίζουν να πραγματοποιήσουν τα γυρίσματά τους σε μία άλλη χώρα.
Ο L.Crouzeix είπε πως το φημισμένο φεστιβάλ του Κλερμόν Φεράν, ξεκίνησε ως μη κερδοσκοπικός οργανισμός, ως λέσχη κινηματογράφου, που μετεξελίχθηκε σε φεστιβάλ και στην πορεία έγινε αυτό που ξέρουμε. Πολύ σύντομα έστησε και Αγορά η οποία σιγά σιγά εξελίχθηκε σε ένα Hub για τη βιομηχανία ταινιών μικρού μήκους. Επιπλέον, όπως είπε, το Φεστιβάλ δίνει μεγάλη έμφαση στα εκπαιδευτικά προγράμματα.
Στην Αγορά του Κλερμόν Φεράν, είναι πάντα παρόν το DISFF, το ΕΚΚ και το ΕΚΟΜΕ, καθώς, όπως τόνισε ο Γ.Σακαρίδης, είναι ένα από τα μεγαλύτερα φεστιβάλ στον κόσμο, με απίστευτη προσέλευση και μεγάλη αγορά, «οπότε ενώνουμε τις δυνάμεις μας».
Ο Λ.Χριστόπουλος είπε πως όταν είσαι κυβερνητικός οργανισμός πρέπει να κάνεις συγκεκριμένα πράγματα για να υποστηρίξεις την μικρού μήκους ταινία και τις συμπαραγωγές, όπως ας πούμε «να προσφέρεις οικονομικά κίνητρα με δίκαιο και διαφανή τρόπο, για όλους τους δημιουργούς. Ταυτόχρονα πρέπει να υποστηρίζεις φορείς όπως τα φεστιβάλ –ένα ζωτικό κομμάτι της οπτικοακουστικής παραγωγής. Είναι σημαντικό να ακούς τους ανθρώπους του χώρου. Ελάτε να μας μιλήσετε, τους λέμε. Και κάπως έτσι, για να φέρω ένα παράδειγμα, μειώσαμε σε 45.000 ευρώ από τα 60.000 ευρώ το όριο που αποτελούσε προϋπόθεση για να μπουν στο cash rebate οι ελληνικές μικρού μήκους ταινίες. Θέλουμε λοιπόν να μιλάμε με όλους και να ακούμε τις ιδιαιτερότητες του κάθε χώρου, λχ. των video games, ώστε να παράσχουμε τα κατάλληλα υποστηρικτικά εργαλεία, ιδιαίτερα για τους νεότερους: συμπαραγωγές, μικρού μήκους, animation, φιλμ, tv series, όλα».
Εξηγώντας τον ρόλο των film commissions η Βένια Βέργου είπε πως λειτουργούν σε εθνικό αλλά και σε τοπικό επίπεδο, και συνήθως αποτελούν κομμάτι του εθνικού κέντρου κινηματογράφου της εκάστοτε χώρας, που με τη σειρά του υπάγεται στο αντίστοιχο υπουργείο. «Διασυνδέουν τους επαγγελματίες, γνωρίζουν καλά τις ανάγκες ενός γυρίσματος, ενημερώνουν και διευκολύνουν σε σχέση με τoυς κατά τόπους κανονισμούς, και καλούνται να βρουν λύσεις σε ζητήματα που ανακύπτουν για το σύνολο της βιομηχανίας. Μάλιστα, σε κάποιες χώρες διαδραματίζουν στρατηγικό ρόλο ακόμα και στην αλλαγή των κανονισμών. Κοινώς, παίρνουμε τους παραγωγούς από το χέρι, τους καθοδηγούμε και τους συστήνουμε στους σωστούς ανθρώπους, διότι ως γνωστόν ο χρόνος είναι χρήμα. Και βέβαια αποτελούμε τους ενδιάμεσους με τους θεσμούς, με ανθρώπους δηλαδή όπως ο Λεωνίδας Χριστόπουλος. Έχουμε ανάγκη την ορατότητα και θέλουμε και να μεγιστοποιήσουμε το χρόνο που τα film commissions θα εχουν κατ΄ιδίαν συναντήσεις με τους παραγωγούς».
Προσέθεσε επίσης πως είναι πολύ σημαντική η συνεισφορά των γραφείων αυτών ως προς την προάσπιση της πολιτιστικής κληρονομιάς του τόπου τους. «Λχ. πώς μεταχειρίζεσαι ένα κάστρο στην Ιρλανδία όταν κάνεις γυρίσματα για το Game of Thrones; Από την μία πρέπει οι δημιουργοί να γυρίζουν ελεύθερα και χωρίς λογοκρισία, από την άλλη όμως υπάρχουν και τα μεγάλα εγώ των στούντιο, λόγω των μεγάλων μπάτζετ… Θέλει προσοχή αυτό, πρέπει να υπάρχει ένας έλεγχος».
Παίρνοντας τον λόγο, ο L.Crouzeix μίλησε για το Euro Connection που στήθηκε στο Φεστιβάλ του Κλερμόν Φεράν. «Υπάρχει μια δυναμική νέα γενιά δημιουργών και πολλές ευρωπαϊκες ιστορίες να ειπωθούν. Θέλαμε να τους δώσουμε χώρο και να τους δικτώσουμε. Είναι κάτι το περιπετειώδες. Ολο αυτό βοήθησε μάλιστα να αλλάξουν κάποιες πολιτικές, να εξελιχθούν οι κανονισμοί και οι προϋποθέσεις χρηματοδότησης σε συγκεκριμένες χώρες, όπως έγινε για παράδειγμα στην Ιρλανδία. Και θέλω να πω πως οι Έλληνες είναι παραπάνω από ευπρόσδεκτοι στο μάρκετ μας. Θέλουμε πολύ να δώσουμε προοπτικές στους νεότερους παραγωγούς και δημιουργούς. Ο Γιώργος Ζώης και ο Βασίλης Κεκάτος μας είχαν έρθει. Επίσης έχουμε μια πολύ καλή συνεργασία με το Φεστιβάλ Θεσσαλονίκης”.
Στο ερώτημα του Γ.Σακαρίδη πώς μπορεί να βοηθηθεί περισσότερο η νέα γενιά κινηματογραφιστών, ο Λ.Χριστόπουλος απάντησε πως «είναι σημαντικο να προσαρμόζεσαι σε ένα διαρκώς μεταβαλλόμενο περιβάλλον. Να αλλάζεις. Πολλοί νέοι δεν ξέρουν καν πώς να κάνουν αιτήσεις, ή πώς να δικτυώνονται. Ναι, υπάρχει γραφειοκρατία, αλλά δεν ξέρουν ούτε καν πώς να μας προσεγγίσουν. Οι παλαιότεροι τα γνωρίζουν καλύτερα αυτά. Πρέπει λοιπόν να τους δείξουμε τις καλές πρακτικές. Οι Γάλλοι θα φέρουν experts να μας βοηθήσουν, οι οποίοι θα ενημερώσουν για νέα χρηματοδοτικά εργαλεία κλπ.».
«Είναι σημαντικό που το CNC θα παράσχει βοήθεια», είπε ο Γ.Σακαρίδης. «Αλλά στη Δυτική Ευρώπη (Γαλλία, Γερμανία), ακούμε πως πέφτουν τα μπάτζετ. Καθώς κι εμείς εξαρτώμαστε από το κράτος, ελπίζουμε πως αυτό δεν θα συμβεί και στην Ελλάδα…»
«Πράγματι, τα φεστιβάλ μικρού μήκους, που δεν έχουν το γκλάμουρ των άλλων φεστιβάλ, αλλά είναι γεμάτα πάθος και κέφι και δημιουργικότητα, εξαρτώνται από τις πολιτικές αποφάσεις», απάντησε ο L.Crouzeix. «Και πράγματι, συχνά, νοιώθουμε μία απειλή. Δίνουμε μια μάχη και είμαστε έτοιμοι για την επόμενη, ανά πάσα στιγμή. Ο πολιτισμός είναι ευάλωτος. Τίποτα δεν είναι εγγυημένο».
«Στην Eλλάδα δεν έχουν κοπεί τα μπάτζετ για τα φεστιβάλ», ξεκαθάρισε ο Λ.Χριστόπουλος. Και προσέθεσε: «Και πρέπει να πούμε ότι είναι σημαντικό το κράτος να λάβει υπόψη την επίδραση της τεχνολογίας στα οπτικοακουστικά. Πλέον υποστηρίζουμε και το AI και το VR. Θα δίνουμε λεφτά και για φεστιβάλ με θέμα την τεχνολογία. Aν δεν τα λαμβάναμε όλα αυτά υπόψη θα ήμασταν εκτός τόπου και χρόνου. Η τεχνολογία είναι σαν τα πυρηνικά. Μπορούν να χρησιμοποιηθούν και για καλό και για κακό. Και θέλουμε και να να προστατεύσουμε τους δημιουργούς».
Με την ευκαιρία της συζήτησης, και μετά από ερωτήσεις δημοσιογράφων, ο Λ.Χριστόπουλος απάντησε και σε μερικά φλέγοντα ζητήματα που άπτονται της συγχώνευσης του ΕΚΟΜΕ με το ΕΚΚ:
«Θα υπάρχει κανονικά η επιλεκτική χρηματοδοτηση, στην αρχή, που όλα αυτά τα χρόνια έδινε το ΕΚΚ, αλλά και το cash rebate, δηλαδή η αυτόματη χρηματοδότηση που δινεται στο τέλος μιας παραγωγής. Στόχος όμως είναι οι διαδικασίες στο νέο φορέα να είναι fully digital,να μειωθεί δηλαδή όσο γίνεται η ανθρώπινη παρέμβαση, ώστε να είναι πιο αποτελεσματικά τα πράγματα».
Και προσέθεσε: «Το ΕΚΚ δεν απειλείται, θα συνεχίσει να ασκεί την πολιτική γύρω από τα οπτικοακουστικά, υπό το Υπουργείο Πολιτισμού. Και το ΕΚΟΜΕ θα τεθεί κάτω από το ΕΚΚ. Όσο όμως λειτουργούσαν ξεχωριστά υπήρχε σπατάλη πόρων και έλλειψη σωστού συντονισμού. Μιλάμε απλώς για μία ένωση δυνάμεων για μεγαλύτερη αποτελεσματικότητα. Και όχι, δεν θα μειωθεί το μπάτζετ. Για πρώτη φορά μάλιστα στηρίζονται τόσα φεστιβάλ σε όλη την Ελλάδα: στην Ανάφη, την Κεφαλονιά, την Εύβοια. Ακόμα και φεστιβάλ γαστρονομίας».
Ο Λ.Χριστόπουλος είπε επίσης πως «θέλουμε η προσβασιμότητα να είναι προαπαιτούμενο για τη στήριξη. Όπως και το green shooting, o περιορισμός του περιβαλλοντικού αποτυπώματος. Nα είναι υποχρεωτικά όλα αυτά. Φυσικά πρέπει ο νέος κανονισμός λειτουργίας να προβλέπει και κάποια νέα πράγματα, γύρω ας πούμε από την τεχνολογία, όπως επίσης και μεγάλης κλίμακας εκπαιδευτικά προγράμματα, μας ενδιαφέρει πολύ αυτό».
Σε παρέμβαση της σκηνοθέτριας Ελίνας Ψύκου, που μίλησε για «τον ελέφαντα στο δωμάτιο», δηλαδή «την υποχρηματοδότηση του ελληνικού σινεμά, καθώς το ΕΚΚ έχει το χαμηλότερο μπάτζετ στην Ευρώπη, αλλά και τις μεγάλες καθυστερήσεις, μέχρι και 17 μήνες, στις νέες αιτήσεις προς το ΕΚΟΜΕ», ο κ.Χριστόπουλος απάντησε ως εξής:
«Στο νέο νόμο προβλέπεται πως η μόνιμη χρηματοδότηση του ΕΚ θα αυξηθεί καθώς θα λαμβάνει το 50% των εσόδων του κράτους από τις πλατφόρμες στην Ελλάδα. Θυμίζω επίσης πως από τον περασμένο Αύγουστο (του 2023), μέχρι τον Αύγουστο του 2024, το ΕΚΟΜΕ έχει πληρώσει 50 εκατομμύρια σε projects, ενώ έχει εγκρίνει 100 εκατομμύρια. Δεν λεω πως δεν υπάρχει ουρά, όχι, ούτε πως δεν υπάρχουν προβλήματα, αλλά δεν είναι μικρά νούμερα αυτά».
Η κ.Ψύκου ανταπάντησε πως «τα ποσά αυτά δεν αφορούν το ελληνικό σινεμά, αλλά και την τηλεόραση και τις ξένες παραγωγές. Κι εμείς εδώ σας μιλάμε για την ελληνική κινηματογραφική παραγωγή», για να λάβει την εξής απάντηση:
«Εμένα η αγωνία μου είναι για όλα. Πρέπει να υπηρετήσω όλα τα οπτικοακουστικά. Αλλά πρέπει να σας πω πως οι πλατφόρμες θα αποδώσουν στο ΕΚΚ περίπου 10-15 εκατομμύρια. Σκέφτεστε τι θα γινόταν αν δεν υπήρχε το cash rebate;». Και έκλεισε λέγοντας πως το ΕΚΟΜΕ, από τότε που ξεκίνησε, έριξε 130 εκατομμύρια στην αγορά.
Η συζήτηση έκλεισε με την παρότρυνση του κ. Crouzeix προς τους Έλληνες, να συνεχίσουν να είναι τόσο δημιουργικοί, με τόσο ισχυρές καλλιτεχνικές «φωνές». «Στείλτε μας τις μικρού μήκους σας, έως τον Οκτώβριο», παρότρυνε τους μικρομηκάδες.