Cinematherapy 2023
46o Διεθνές Φεστιβάλ Ταινιών Μικρού Μήκους Δράμας
Cinematherapy 2022
45ο Διεθνές Φεστιβάλ Ταινιών Μικρού Μήκους Δράμας
Επικεφαλής Προγράμματος: Ντενίς Νικολάκου – Συνθετική Ψυχοθεραπεύτρια
Ένα καινοτόμο πρόγραμμα, για τρίτη συνεχή χρονιά στο πλαίσιο των δράσεων του Φεστιβάλ Ταινιών Μικρού Μήκους Δράμας.
Από την πρώτη γνωριμία με το κοινό στην 43η διοργάνωση του Φεστιβάλ το 2020 έως την 45η το 2022, το πρόγραμμα Cinematherapy κερδίζει ολοένα και περισσότερο έδαφος. Συμπληρώνοντας φέτος τον τρίτο χρόνο ενεργής παρουσίας, αποτελεί ένα από πιο σημαντικά προγράμματα στο πλαίσιο των δράσεων του φεστιβάλ.
Cinematherapy (κινηματογραφοθεραπεία) ορίζεται ως η χρήση ταινιών για την παρακίνηση και αναγνώριση συναισθημάτων ή αναζήτησης συμπερασμάτων στο πλαίσιο της ψυχοθεραπευτικής διαδικασίας. Η κινηματογραφοθεραπεία συνδέεται στην πραγματικότητα με την αρχαία τέχνη της αφήγησης της ιστορίας ως εργαλείου εκπαίδευσης. Το cinematherapy μπορεί να χρησιμοποιηθεί για να βοηθήσει τους θεατές να κατανοήσουν σχεδόν οποιοδήποτε θέμα, καθώς ο κινηματογράφος καλύπτει ένα εξαιρετικά ευρύ πεδίο θεμάτων.
Από τους διαδρόμους της πολιτικής έως τις ακαδημαϊκές πλατφόρμες, ο κόσμος κάνει λόγο πλέον για παγκόσμιες κρίσεις. Για υγειονομική, κοινωνική, οικονομική, ενεργειακή, κλιματική αλλά και για κρίση της φύσης και της ασφάλειάς μας εν γένει. Το σοκ της πανδημίας αποκάλυψε απλώς τη συστημική αδυναμία της παγκόσμιας οικονομίας και κοινωνίας μας με όλες τις ανισότητές της. H προτεραιότητα της οικονομίας δεν μπορεί πλέον να θεωρείται αυτονόητη. Είναι μια εποχή πολιτισμικών πολέμων, πολιτικής της ταυτότητας, εθνικισμού και γεωπολιτικών ανταγωνισμών. Είναι επίσης, ως αποτέλεσμα, μια εποχή διαιρέσεων ανάμεσα στις χώρες αλλά και εντός τους.
Όλα τα παραπάνω αποτελούν τον βασικό ιστό στη θεματολογία του φετινού προγράμματος και όπως είναι φυσικό δεν θα μπορούσαν θα μην συμπεριληφθούν:
Η χρήση του κινηματογράφου ως εργαλείου στην παροχή υπηρεσιών πρόληψης και θεραπείας έχει παρουσιάσει μεγάλη αύξηση τα τελευταία χρόνια. Η πρόσβαση εκπαιδευτικών και κοινωνικών προγραμμάτων που στοχεύουν στην ψυχική ενδυνάμωση, καθιστούν αναγκαία και επιτακτική την ψυχική ενίσχυση του γενικότερου πληθυσμού. Η κινηματογραφοθεραπεία μέσω της ψυχαγωγίας προσφέρει ένα ευρύ φάσμα δυνατοτήτων επικοινωνίας κυρίως επειδή βοηθάει τον θεατή στη διαχείριση της φύσης του άγχους του, συμβάλλοντας στην κανονικοποίηση της εμπειρίας σε συνθήκες γενικευμένης κρίσης.
• Τρίτη 6/09 στον αύλειο χώρο Πολιτιστικού χώρου Κύκλωψ προβολή της ταινίας «Η εχθρόπιτα» (2019) του Ντέρεκ Μάνσον σε εικονογράφηση της Τάρα Κάλαχαν Κινγκ. Μια ταινία του αφηγείται την δημιουργία μια φιλίας δύο αγοριών ανάποδα. Από το μίσος στην συμπάθεια και ύστερα σε πολύ μια δυνατή φιλία. Θα ακολουθήσει συζήτηση με ερωτήσεις κατανόησης και αποσυμβολισμός του περιεχομένου της ταινίας με την συμμετοχή των παιδιών από την υπεύθυνη του προγράμματος Ντενίς Νικολάκου.
• Παρασκευή 9/09 στον θερινό κινηματογράφο «ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΣ» προβολή διανυσματικής απεικόνισης της σειράς «Άγριες Μέλισσες» (2019-2022) σκηνοθεσία: Λευτέρης Χαρίτος. Σενάριο: Μελίνα Τσαμπάνη – Πέτρος Καλκόβαλης.
Για πρώτη φορά στο φετινό πρόγραμμα θα πραγματοποιηθεί μια απόπειρα ανάλυσης μιας τηλεοπτικής σειράς «φαινόμενο» όπως την αποκαλούν. Η σειρά αρχικά διαδραματίζεται στο έτος 1958, στη μετακατοχική περίοδο και ολοκληρώνεται κατά την περίοδο της στρατιωτικής δικτατορίας στην Ελλάδα το 1974. Μια διανυσματική απεικόνιση στην πρώτη κοινωνικό-πολιτική καθημερινή σειρά της ελληνικής τηλεόρασης. Μια αποκαθήλωση της «άγιας» ελληνικής οικογένειας με ένα καταγγελτικό μήνυμα κατά των στερεοτύπων. Θα ακολουθήσει Q&A με τον σκηνοθέτη Λευτέρη Χαρίτο και ένα καστ ηθοποιών της σειράς.
• Σάββατο 10/09 (Αφιέρωμα) Tribute to Pawel Pawlikowski (2022) Μια αναδρομική παράθεση του κινηματογραφικού του έργου συμπεριλαμβανομένων και των σπουδαίων ντοκιμαντέρ του για το BBC.
Το πρόγραμμα Cinematherapy είναι πλέον ταυτόσημο με το όνομα Pawel Pawlikowski καθώς ο ίδιος ο οσκαρικός σκηνοθέτης εγκαινίασε το πρόγραμμα με την ταινία του Cold War (2018) στη 43η διοργάνωση του Φεστιβάλ Ταινιών Μικρού Μήκους της Δράμας το 2020. Κατά τη διάρκεια της εκδήλωσης θα προβληθούν αποσπάσματα από το πλούσιο έργο του, ένα κινηματογραφικό κολάζ από την 1η δημιουργική περίοδο των ντοκιμαντέρ του στο BBC 1990-1995 (From Moscow to Pietushki, Dostoyevsky’s Travels, Serbian Epics, Tripping with Zhirinovsky) την 2η ταινιών μυθοπλασίας από το 1998-2004 (The Stringer, Last Resort, My Summer of Love) έως την 3η από το 2011-2018 (The Woman in the Fifth, IDA, Cold War) Θα ακολουθήσει συζήτηση και Q&A παρουσία του σκηνοθέτη Pawel Pawlikowski και του καλλιτεχνικού διευθυντή και σκηνοθέτη Γιάννη Σακαρίδη. Στον συντονισμό της συζήτησης και στην ψυχολογική αποκρυπτογράφηση του έργου του, η Ντενίς Νικολάκου.
Cinematherapy 2021
44ο Διεθνές Φεστιβάλ Ταινιών Μικρού Μήκους Δράμας
«Cinematherapy» (κινηματογραφοθεραπεία) με την Ντενίς Νικολάκου.
Ένα καινοτόμο πρόγραμμα, έρχεται για δεύτερη συνεχή χρονιά στο πλαίσιο των δράσεων του Φεστιβάλ Ταινιών Μικρού Μήκους Δράμας.
Cinematherapy (κινηματογραφοθεραπεία) ορίζεται ως η χρήση ταινιών για την παρακίνηση και αναγνώριση συναισθημάτων ή αναζήτησης συμπερασμάτων στο πλαίσιο της ψυχοθεραπευτικής διαδικασίας. Η κινηματογραφοθεραπεία συνδέεται στην πραγματικότητα με την αρχαία τέχνη της αφήγησης της ιστορίας ως εργαλείου εκπαίδευσης. Το cinematherapy μπορεί να χρησιμοποιηθεί για να βοηθήσει τους θεατές να κατανοήσουν σχεδόν οποιοδήποτε θέμα, καθώς ο κινηματογράφος καλύπτει ένα εξαιρετικά ευρύ πεδίο θεμάτων.
Ζώντας στην εποχή των διευρυμένων κωδικών επικοινωνίας, οι νέες ψηφιακές μορφές έκφρασης, καταδεικνύουν ότι ο ρόλος του κινηματογράφου επαναπροσδιορίζεται, αποκτώντας μια νέα διάσταση, η οποία, αν χρησιμοποιηθεί σωστά από τους «πολιτιστικούς διαχειριστές» του, μπορεί να προσφέρει απεριόριστες δυνατότητες στη διεύρυνση του γνωστικού και πνευματικού επιπέδου των θεατών.
Παρά την εξοικείωσή μας με τα διαδικτυακά μέσα και την άμεση πρόσβαση σε ποικίλλων θεμάτων προγράμματα, διαφαίνεται ότι ελάχιστα από αυτά καλλιεργούν την πολυπολιτισμική κουλτούρα, την καταπολέμηση των στερεότυπων, των διακρίσεων και την αποδοχή της διαφορετικότητας. Αναμφισβήτητα, η εποχή που διανύομε είναι εξαιρετικά δύσκολη ακόμα και για τους ψυχικά ανθεκτικούς ανθρώπους λόγω των ακραίων και απότομων μεταβολών σε όλους τους τομείς της καθημερινότητας. Έτσι, καλούμαστε να αντιμετωπίσουμε ολοένα και δυσκολότερες προκλήσεις και να διαχειριστούμε σύνθετα προβλήματα.
Όπως ήδη είναι γνωστό, μια κινηματογραφική ταινία είναι προϊόν εργασίας πολλών ανθρώπων που συχνά προέρχονται από διαφορετική καταγωγή και κουλτούρα, κάτι που προάγει το αίσθημα αρμονικής συνεργασίας και της αποδοχής της διαφορετικότητας.
Το Διεθνές Φεστιβάλ Ταινιών Μικρού Μήκους Δράμας στο πλαίσιο των δράσεων που πραγματοποιούνται δια ζώσης από 12 έως 18 Σεπτεμβρίου 2021 αλλά και όλο το χρόνο διαδικτυακά μέσω της πλατφόρμας του φεστιβάλ (dramafilmfestival.gr) παρουσιάζει τρεις ταινίες που επιλέχθηκαν για το φετινό πρόγραμμα του Cinematherapy. Η πρωτοτυπία του προγράμματος πέρα από το ιδιαίτερο περιεχόμενο της συγκεκριμένης ενότητας, είναι ότι οι δύο από τις τρεις που επιλέχθηκαν αποτελούν ταινίες ντοκιμαντέρ. Οι προβολές των ταινιών του προγράμματος Cinematherapy θα πραγματοποιηθούν 15-16-17 Σεπτέμβριου 2021 στον θερινό κινηματογράφο «ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΣ» ώρα 20:00-22:00 σε μια ανοιχτή συζήτηση με το κοινό παρουσία σκηνοθετών και την επικεφαλής του προγράμματος Ντενίς Νικολάκου στο συντονισμό της εκδήλωσης.
ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΠΡΟΒΟΛΩΝ:
- «How to train an antihero» (Πώς να εκπαιδεύσεις έναν αντιήρωα) του Γιάννη Μπλέτα (Ελλάδα) με προσκεκλημένη την ειδική παιδαγωγό Μαρία Ξανθοπούλου.
- «Left Unsaid» του Iari Varriale (Εσθονία) με προσκεκλημένο τον ψυχολόγο – ψυχαναλυτή Δημήτρη Σταράκη.
- «From the balcony» (Από το μπαλκόνι) του Άρη Καπλανίδη (Ελλάδα)
Τα κριτήρια επιλογής των τριών ταινιών διαμορφώθηκαν σύμφωνα με τις ανάγκες και την φυσιογνωμία της γενικευμένης δυσφορίας που όλοι βιώνουμε και θέλουμε να αναδείξουμε μέσω της τέχνης του κινηματογράφου.
Στόχοι του προγράμματος είναι: α) η ενίσχυση της ψυχικής ανθεκτικότητας μέσω του συνόλου των τεχνικών εργαλείων που παρέχονται από τον κινηματογράφο και επιδρούν σε πολλαπλά επίπεδα για τον ανθρώπινο ψυχισμό και β) η καταπολέμηση των διακρίσεων λόγω φύλου, φυλετικής ή εθνοτικής καταγωγής, θρησκείας ή πεποιθήσεων, αναπηρίας, ηλικίας ή γενετήσιου προσανατολισμού, για την προώθηση της ευαισθητοποίησης σχετικά με την ισότητα και την απαγόρευση των διακρίσεων.
Η χρήση του κινηματογράφου ως εργαλείου στην παροχή υπηρεσιών πρόληψης και θεραπείας έχει παρουσιάσει μεγάλη αύξηση τα τελευταία χρόνια. Η πρόσβαση εκπαιδευτικών και κοινωνικών προγραμμάτων που στοχεύουν στην ψυχική ενδυνάμωση, καθιστούν αναγκαία και επιτακτική την ψυχική ενίσχυση του γενικότερου πληθυσμού. Η κινηματογραφοθεραπεία μέσω της ψυχαγωγίας προσφέρει ένα ευρύ φάσμα δυνατοτήτων επικοινωνίας κυρίως επειδή βοηθάει τον θεατή στη διαχείριση της φύσης του άγχους του, συμβάλλοντας στην κανονικοποίηση της εμπειρίας σε συνθήκες γενικευμένης κρίσης.
CINEMATHERAPY – DENISE NIKOLAKOU | WED 15/9
CINEMATHERAPY – DENISE NIKOLAKOU | THU 16/9
CINEMATHERAPY – DENISE NIKOLAKOU | FRI 17/9
Cinematherapy 2020
43ο Διεθνές Φεστιβάλ Ταινιών Μικρού Μήκους Δράμας
Η Κινηματογραφοθεραπεία ή αλλιώς (Cinematherapy) έχει ως στόχο την κατανόηση του θεωρητικού υπόβαθρου των συνθηκών πρόσληψης των οπτικοακουστικών ερεθισμάτων από τις ταινίες και δοκιμάζουν στην πράξη τον τρόπο επεξεργασίας των κινηματογραφικών ερεθισμάτων με σκοπό τη βελτιστοποίηση της πρόσληψης και της επίδρασής της στο θεατή.
Ο κινηματογράφος συντελεί σημαντικά στη διαδικασία μεταβίβασης/αντιμεταβίβασης, καθώς τη διευκολύνει και την επισπεύδει. Παράλληλα, η υποστασιοποίηση ψυχικών διεργασιών στην κινηματογραφική ατμόσφαιρα, τις φιγούρες, τα σύμβολα και τις εικόνες της ταινίας, υποστηρίζει την περαιτέρω αποκωδικοποίηση των ψυχικών δρώμενων.
Denise Nikolakou
(Mental health councelor-Cinematherapist)
Με επιτυχία ολοκληρώθηκε το απόγευμα της Παρασκευής 25/9 του 2020 το 1ο Workshop Cinematherapy του 43ου Διεθνούς Φεστιβάλ Ταινιών Μικρού Μήκους Δράμας, με εισηγήτρια τη Ντενίς Νικολάκου, Σύμβουλο Ψυχικής Υγείας – Κινηματογραφοθεραπεύτρια και προσκεκλημένο τον διάσημο Πολωνό σκηνοθέτη Πάβελ Παβλικόφσκι.
Η ενδιαφέρουσα συνομιλία μεταξύ τους πραγματοποιήθηκε διαδικτυακά, με το κοινό να παρακολουθεί καθηλωμένο στην αίθουσα εκδηλώσεων «Αντώνης Παπαδόπουλος» του Δημοτικού Ωδείου Δράμας τον Πάβελ Παβλικόφσκι να μιλά με πάθος για τα κίνητρα που τον οδήγησαν να γυρίσει τον «Ψυχρό πόλεμο», την τελευταία του ταινία.
Η κ. Νικολάκου τόνισε πως βασικός στόχος της εκδήλωσης είναι ο κόσμος να γνωρίσει τι είναι η θεραπεία μέσω του κινηματογράφου, με τον ασθενή να γίνεται θεατής μιας ταινίας με πολύ συγκεκριμένο θεραπευτικό σκοπό, προσλαμβάνοντας την ταινία με μία διαφορετική ματιά αφού από την παθητική, μεταφέρεται στην ενεργητική θέαση –κι αυτό έχει ευεργετικά αποτελέσματα για τον ψυχισμό του.
Είπε πως οι ταινίες του Π. Παβλικόφσκι είναι συμβολικές γι΄αυτό και η ίδια τις χρησιμοποιεί συχνά στις συνεδρίες της με ασθενείς καθώς λειτουργούν πολύ καλά.
Η εισαγωγή αυτή στην κινηματογραφοθεραπεία ξεκίνησε με έξι αποσπάσματα της ταινίας «Ψυχρός Πόλεμος» του Πάβελ Παβλικόφσκι, και με τον ίδιο να εξηγεί στο κοινό τις σκέψεις του πίσω από τις συγκεκριμένες σκηνές και να αναλύει τα συναισθήματα που μπορεί να προκαλέσει η κάθε μια από αυτές. Η Ντενίς Νικολάκου δήλωσε πως «τα συγκεκριμένα αποσπάσματα από την ταινία τα διάλεξα διότι ακολουθούν την πορεία της γραμμής της ζωής».
Για παράδειγμα η πρώτη σκηνή δείχνει την πρώτη διαφωνία των δύο ερωτευμένων πρωταγωνιστών του Παβλικόφσκι, του Βίκτορ και της Ζούλα. «Πιστεύω ότι τον άνθρωπο μας τον γνωρίζουμε πραγματικά στον πρώτο τσακωμό. Στη γνωριμία πάντα είμαστε πιο τυπικοί διότι θέλουμε να γίνουμε αρεστοί», σχολίασε η κινηματογραφοθεραπεύτρια. Ο κ. Παβλικόφσκι είπε πως υπάρχουν πολλές οπτικές για να εξηγήσει κάποιος τη συγκεκριμένη σκηνή και αναφέρθηκε στο γεγονός ότι η Ζούλα δεν εμπιστεύεται εύκολα λόγω της βίας που υπήρχε από την πλευρά του πατέρα της, ενώ αμφιταλαντεύεται εάν πρέπει να το κάνει, και ο Βίκτορ από την πλευρά του θυμώνει με αυτό το γεγονός. Λόγω του διαφορετικού μορφωτικού τους επιπέδου οι πρωταγωνιστές αντιδρούν με διαφορετικό τρόπο και χρόνο.
Ένα άλλο παράδειγμα είναι πως στο δεύτερο απόσπασμα χορεύουν χαρούμενοι, αλλά ξαφνικά η Ζούλα πάει να πιει ποτό. Ο κ. Παβλικόφσκι σχολίασε αυτήν τη συμπεριφορά, λέγοντας πως η κοπέλα νοιώθει πως ναι μεν το σωστό είναι να ακολουθήσει τον Βίκτορ στη Δύση, αλλά τελικά δεν είναι χαρούμενη γι’ αυτό.
Ο Π. Παβλικόφσκι μίλησε για την ανάγκη που συχνά έχουμε να μένουμε σιωπηλοί καθώς είμαστε με τον σύντροφό μας, μίλησε για την γλώσσα του σώματος των ηρώων του αλλά και την έκφραση συναισθημάτων μέσω της μουσικής στην ταινία του.
Αφού σχολιάστηκαν και τα έξι αποσπάσματα, ο Π. Παβλικόφσκι εκμυστηρεύτηκε στο κοινό πως η μουσική και τα συναισθήματα της ταινίας είναι εμπνευσμένα από τη ζωή των γονιών του, οι οποίοι, παρά τους καβγάδες έμειναν μαζί χάρη σε αυτόν και χάρη στη μουσική. Και πως λόγω του συναισθηματικού φορτίου που κουβαλούσε, ήταν δύσκολο να ολοκληρώσει την ταινία και γι’ αυτό του πήρε σχεδόν 10 χρόνια. «Έκανα ταινίες κουβαλώντας μεγάλες συναισθηματικές «αποσκευές», που φαίνεται πως τελικά λειτούργησαν..», είπε.
Τον λόγο μετά πήρε ο νέος Καλλιτεχνικός Διευθυντής του Διεθνούς Φεστιβάλ Ταινιών Μικρού Μήκους Δράμας Γιάννης Σακαρίδης, λέγοντας πως είναι μεγάλη τιμή για το Φεστιβάλ η συμμετοχή του Π. Παβλικόφσκι, ο οποίος φέτος είναι μέλος της Κριτικής Επιτροπής του Διεθνούς Διαγωνιστικού Προγράμματος. «Πιστεύω πολύ στην ανάλυση του κινηματογράφου και στις συζητήσεις που μπορείς να έχεις με όλους τους συντελεστές μιας ταινίας. Πραγματικά είμαι πολύ συγκινημένος με αυτήν τη συζήτηση».
Στη συνέχεια η Ντενίς Νικολάκου μπήκε στην αίθουσα εκδηλώσεων «Αντώνης Παπαδόπουλος» για να απαντήσει στις ερωτήσεις των παρευρισκόμενων.
Οι ερωτήσεις είχαν να κάνουν με το τι είναι το cinematherapy και πως μπορεί να βοηθήσει η Κινηματογραφοθεραπεύτρια, όπως και ποια μπορεί να είναι η επίδραση κακών ή ακατάλληλων ταινιών στον ασθενή. Η κ. Νικολάκου δήλωσε πως «οι ταινίες δεν μπορούν να κάνουν κακό. Απλώς χρειάζεται προσοχή στην επιλογή ανάλογα με την περίπτωση του κάθε ασθενή. Εμάς μας ενδιαφέρει να ασχοληθούμε με το κομμάτι της πρόσληψης και της αφομοίωσης. Στόχος είναι ο ασθενής να νοιώσει όπως ο πρωταγωνιστής, δηλαδή να ταυτιστεί.».
Η κινηματογραφοθεραπεία, υπογράμμισε, με την καθοδήγηση ενός κατάλληλα εκπαιδευμένου θεραπευτή, μπορεί να βοηθήσει τους ανθρώπους που πάσχουν από κάποια ψυχική διαταραχή να κατανοήσουν οποιοδήποτε θέμα αντιμετωπίζουν, καθώς ο κινηματογράφος καλύπτει ένα ευρύ πεδίο θεμάτων. Μάλιστα, πληροφόρησε το κοινό πως κυκλοφορούν παγκοσμίως λίστες με κινηματογραφικές ταινίες που προσφέρονται για cinematherapy κατάλληλες για διάφορες διαταραχές. Ταινίες που καταπιάνονται με οικογενειακά προβλήματα, αποτοξίνωση κ.ο.κ.
«Με τον ασθενή γίνονται πρώτα κάποιες συνεδρίες, στη συνέχεια αυτός παρακολουθεί την ταινία που του υποδεικνύει ο θεραπευτής ανάλογα με το πρόβλημά του, και μετά συζητούν για το πώς αντιλήφθηκε την ταινία, με ποιόν ταυτίστηκε, τί ένοιωσε… Όλο αυτό αποτελεί μια σημαντική πηγή πληροφοριών για τον θεραπευτή, διότι ο ασθενής μιλά για τον εαυτό του μέσω ενός ήρωα της ταινίας. Ασφαλώς αυτή είναι μια τεχνική που λειτουργεί επικουρικά στην διαδικασία της ψυχοθεραπείας, και από μόνη της δεν αποτελεί πανάκεια. Αξιζει πάντως να αναφερθεί πως η κατάθλιψη, που είναι μια συναισθηματική διαταραχή, μπορεί να ξεπεραστεί με το cinematherapy…».
Μαρία Γερμαντζίδου
Δείτε στο παρακάτω βίντεο αποσπάσματα από την εκπομπή φλΕΡΤ της ΕΡΤ, την Ντενίς Νικολάκου που μιλάει για την Κινηματογραφοθεραπεία και το Φεστιβάλ Δράμας.