Εθνικό Σπουδαστικό Διαγωνιστικό Πρόγραμμα 2023
46o Διεθνές Φεστιβάλ Ταινιών Μικρού Μήκους Δράμας
Πολύ συχνά, όταν αναφέρομαι στις ταινίες μικρού μήκους, χρησιμοποιώ την ιστορία του Γάλλου συγγραφέα Ζορζ Περέκ. Ο συγγραφέας αυτός έβρισκε δημιουργικό να επιβάλλει στον εαυτό του συγγραφικούς περιορισμούς, οι οποίοι ήταν εντελώς αυθαίρετοι και δυσχέραιναν, εν πολλοίς, το έργο του. Όταν ο Περέκ καλούνταν να δικαιολογήσει αυτή του την τάση, έδινε την εξής εξήγηση: Αν δεν επιβάλλω στον εαυτό μου αυτούς τους περιορισμούς —καθώς δεν διαθέτω φαντασία— δεν κατορθώνω να γράψω. Και έγραψε ένα βιβλίο από το οποίο λείπει εντελώς το γράμμα e. Το βιβλίο ονομάζεται Η Εξαφάνιση. Πολλοί από αυτούς που το διάβασαν, δεν αντιλήφθηκαν ότι δεν υπήρχε το γράμμα e. Το να γράψει κανείς έστω και μια φράση στα γαλλικά χωρίς το γράμμα e είναι κάτι σχεδόν ακατόρθωτο. Ο Περέκ έγραψε τριακόσιες σελίδες. Προφανώς, προκειμένου να κατορθώσει να ανταπεξέλθει στις δυσκολίες τις οποίες είχε ο ίδιος επιβάλει στον εαυτό του, υποχρεώθηκε να φέρει στην επιφάνεια λέξεις, και από αυτές ξεπήδησαν ιδέες και γραμματικοί τύποι.
Στις μικρού μήκους ταινίες, η διάρκειά τους πρωτίστως υπαγορεύει μια ολόκληρη σειρά περιορισμών και κανόνων ιδιαίτερα απαιτητικών. Όπως είχε πει ο Μάνος Ζαχαρίας στα σεμινάρια του Μικροφίλμ του 2004, οι μικρού μήκους είναι το πιο δύσκολο είδος οπτικοακουστικής αφήγησης κι ίσως αυτός είναι ο λόγος που με αυτές ασχολούνται νέοι — στο σώμα ή και στην ψυχή. Οι πιο ανθεκτικοί.
Είναι ένας μεγάλος άθλος οι μικρού μήκους ταινίες. Κι οι σπουδαστικές ακόμα περισσότερο, καθώς έχουν έναν επιπρόσθετο πολύ σημαντικό περιορισμό: οι περισσότερες έχουν μηδενικό ή ελάχιστο budget. Οι δημιουργοί τους πρέπει να εκταμιεύσουν το πάθος και τον ενθουσιασμό τους και μόνο αυτά. Ίσως και την επιθυμία τους να πάρουν έναν καλό βαθμό στο πτυχίο.
Φαίνεται, όμως, πως στην Ελλάδα έχουμε μια γενναία νέα γενιά, που είναι πρόθυμη να κάνει αυτό το βήμα. Και κάθε χρόνο ολοένα και περισσότερο δημιουργεί μικρές, οπτικοακουστικές αφηγήσεις. Πέρσι, για πρώτη φορά, επιχειρώντας να δώσουμε χώρο στις αφηγήσεις αυτές, συμφωνήσαμε με τον Γιάννη Σακαρίδη τη δημιουργία του νέου εθνικού σπουδαστικού προγράμματος. Ξεκινήσαμε πιλοτικά, δεχθήκαμε εκατόν μία συμμετοχές στην προκριματική φάση του προγράμματος, και συντάξαμε ένα πρόγραμμα που περιελάμβανε 21 ταινίες. Κάτι πρέπει να έγινε σωστά πέρσι, γιατί φέτος οι αιτήσεις ήταν περισσότερες— δεχθήκαμε περίπου εκατόν εξήντα μικρού μήκους σπουδαστικές ταινίες, συνολικής διάρκειας τριάντα και πλέον ωρών. Ταινίες που οι δημιουργοί τους απεύθυναν στο Διεθνές Φεστιβάλ Ταινιών Μικρού Μήκους Δράμας, επιβεβαιώνοντας την επιτακτικότητα ενός πλαισίου έκφρασης και επικοινωνίας των νέων κινηματογραφιστών με το ευρύ κοινό, τους ανθρώπους της κινηματογραφικής και τηλεοπτικής παραγωγής.
Όπως και πέρσι, δυσκολευτήκαμε ιδιαίτερα να αποφασίσουμε ποιες ταινίες θα άρθρωναν το πρόγραμμα του Εθνικού Σπουδαστικού Προγράμματος. Ήταν ο αριθμός, αλλά και η ποιότητα πολλών ταινιών, που έκανε το έργο μας δύσκολο. Καταλήξαμε, τελικά, σε είκοσι τρεις ταινίες από έντεκα εκπαιδευτικά ιδρύματα της Ελλάδας και του εξωτερικού. Δημόσια και ιδιωτικά, προπτυχιακού και μεταπτυχιακού επιπέδου. Ανάμεσα σε αυτά, το Université Paris 8 | Vincennes – Saint-Denis, το Cinéma at École cantonale d’art de Lausanne (ÉCAL), το Atelier de Réalisation de l’ INSAS, το τμήμα Κινηματογράφου της Σχολής Καλών Τεχνών του Αριστοτέλειου Πανεπιστημίου, το τμήμα Σκηνοθεσίας της Σχολής Κινηματογράφου Τηλεόρασης Λ. Σταυράκου, το τμήμα Κινηματογραφικών Σπουδών του New York College, η SAE Athens-Creative Media Education BA/BSc (Hons) Film Production, το Film School.gr, το μεταπτυχιακό πρόγραμμα του Πανεπιστημίου Δυτικής Μακεδονίας.
Ανάμεσά τους ταινίες μυθοπλασίας, ντοκιμαντέρ και animation. Αντιπροσωπεύουν, οι ταινίες αυτές, σχεδόν κάθε τεχνική και αισθητική προσέγγιση της οπτικοακουστικής αφήγησης, ενώ θεματικά καλύπτουν ένα ιδιαίτερα ευρύ φάσμα — ιστορίες σχέσεων, ταυτότητας, συμπερίληψης και απομόνωσης, κοινωνικής κριτικής και αυτοκριτικής, διαχείρισης τραύματος, προσωπικής και κοινωνικής ευθύνης. Παρά τα σχετικά ετερόκλητα χαρακτηριστικά τους, πιστεύουμε ότι στο σύνολό τους δημιουργούν ένα ολόγραμμα — μια μαγική εικόνα, που αν κάποιος επιχειρήσει να τη δει συνολικά, μπορεί να αντιληφθεί το πρόσωπο της νέας κινηματογραφίας στη χώρα.
Π. Ιωσηφέλης
Υπεύθυνος Εθνικού Σπουδαστικού Προγράμματος
- Ημερολόγιο μιας σεξουαλικής μοναξιάς της Νίνα Αλεξανδράκη
- Η Παρέλαση του Μιχάλη Γαλανόπουλου
- Θερμοκήπιο του Γιώργου Γεωργακόπουλου
- Γόος της Φλώρα Ηλία
- Κέτσαπ στη μουστάρδα σου της Ιφιγένειας Θεοδωρίδου
- Days of a lilac summer της Αριάδνης Αγγελικής Θυφρονίτου Λήτου
- Αθήνα, αγάπη μου του Δημήτρη Κεχρή
- Ένας πολύ μικρός κύριος του Γιώργου Κλεάνθους
- Το χάος που άφησε πίσω της του Νίκου Κολιούκου
- Scorched earth της Μαρκέλας Κονταράτου
- Γιατί δεν χορεύεις; της Πηνελόπης Μαυροψαρίδη
- Ηλίθια διλήμματα των Μαριάννας Μποζαντζόγλου – Κατερίνας Ρουσιάκη
- Little doggie του Γιώργου Ντούνη
- Η θρύλος του Καβάλαγουντ της Μελίνας Ξυπολιτάκη
- Οι μονόκεροι υπάρχουν της Μηλένας Περδικάρη
- The knock της Ισμήνης Πρωίου
- Αποχαιρετισμοί της Σαββίνας Σαμιώτη
- Αχινός του Άλεξ Σολτς
- Πώς να ανάψεις τσιγάρο χωρίς να καείς του Κωνσταντίνου Σπανουδάκη
- Ενάμισι του Οδυσσέα Σπυρόπουλου
- Τα πουλιά δεν μας κοιτάζουν από τα παράθυρα της Ειρήνης Ταμπασούλη
- Eau en noir της Βανέσσας Φερλέ
- Λου της Αντονίνας Φρόκου
- Ποτίστρα του Φοίβου Χαλκιόπουλου
- Δηκεοσίνη των Άγγελου Μπαράι, Νικήτα Σιφονιού [εκτός συναγωνισμού]
Οι αφίσες των ταινιών του εθνικού σπουδαστικού προγράμματος 2023
Η Κριτική Επιτροπή του Εθνικού Σπουδαστικού Προγράμματος
Κυριάκος Αγγελάκος
Ηλέκτρα Βενάκη
Μαρία Κομνηνού
Κυριάκος Αγγελάκος (Πρόεδρος)
Ο Κυριάκος Αγγελάκος γεννήθηκε στην Αθήνα το 1962. Σπούδασε Οικονομικά στο Πανεπιστήμιο της Αθήνας και Κινηματογράφο στη Σχολή Λυκούργου Σταυράκου. Ασχολείται επαγγελματικά με τον κινηματογράφο, την τηλεόραση και τη διαφήμιση από το 1981, ως σκηνοθέτης, παραγωγός και σεναριογράφος.
Ηλέκτρα Βενάκη
Η Ηλέκτρα Βενάκη γεννήθηκε στην Αθήνα. Μετά τις σπουδές της στη Σχολή Σταυράκου, απέκτησε πτυχίο και μεταπτυχιακό τίτλο στις κινηματογραφικές σπουδές στο Παρίσι (Paris I Panthéon – Sorbonne – 1990) και είναι υποψήφια Διδάκτωρ στο Πανεπιστήμιο Université Libre de Bruxelles. Είναι ιδρύτρια της αγγλόφωνης πλατφόρμας altcine.com (2011) για τον βαλκανικό κινηματογράφο, και του διαδικτυακού φεστιβάλ ταινιών μικρού μήκους των Βαλκανίων, altcineAction! (2012). Από το 2005 διδάσκει μοντάζ και μοντάζ ήχου σε πανεπιστημιακά ιδρύματα (ΑΠΘ, ΕΚΠΑ) και σε ιδιωτικές σχολές. Από το 2008 είναι συνεργάτις του Εργαστηρίου Περιβαλλοντικής Επικοινωνίας και Οπτικοακουστικής Τεκμηρίωσης (ΕΠΕΟΤ), Τμήμα Αρχιτεκτόνων Μηχανικών Πανεπιστημίου Θεσσαλίας. Εργάζεται από το 1982 ως μοντέζ κινηματογραφικών ταινιών, ντοκιμαντέρ, μυθοπλασίας και ταινιών μικρού μήκους. Έχει διατελέσει υπεύθυνη Οπτικοακουστικών Παραγωγών του Οργανισμού Λαμπράκη (2000-2005) και αρχισυντάκτρια του κινηματογραφικού τμήματος του in.gr από την έναρξή του το 1999 έως το 2005. Διετέλεσε Γενική Διευθύντρια του Ελληνικού Κέντρου Κινηματογράφου την περίοδο Μαΐου 2016 — Νοεμβρίου 2017 και επανήλθε στη θέση της τον Σεπτέμβριο 2019 με εξάμηνη θητεία. Έχει δημοσιεύσει πληθώρα άρθρων για τον ήχο, το μοντάζ και τις νέες τεχνολογίες στον κινηματογράφο, και έχει λάβει μέρος σε συνέδρια και ημερίδες. Σήμερα είναι υπεύθυνη του νέου εργαστηρίου ψηφιακής αποκατάστασης και συντήρησης της Ταινιοθήκης της Ελλάδος.
Μαρία Κομνηνού
Πτυχιούχος στην Ψυχολογία, Κοινωνιολογία και στα Οικονομικά (P.S.E. Brunell University), η Μαρία Κομνηνού έλαβε το διδακτορικό της στην Κοινωνιολογία από το Πανεπιστήμιο London School of Economics. Δίδαξε στο Τμήμα ΠΕΔΔ του Πανεπιστημίου Αθηνών την περίοδο 1986-1991 και στο Τμήμα ΕΜΜΕ από το 1991-1997. Σήμερα είναι Ομότιμη Καθηγήτρια και διδάσκει στο Μεταπτυχιακό Πρόγραμμα «Πολιτισμικές και Κινηματογραφικές Σπουδές» στο Τμήμα ΕΜΜΕ. Διετέλεσε Γενική Γραμματέας της Ταινιοθήκης της Ελλάδος και σήμερα είναι Πρόεδρος Δ.Σ. του Ιδρύματος. Για εννέα έτη, υπηρέτησε ως εκλεγμένο μέλος της Εκτελεστικής Επιτροπής της ACE (Ένωση Ευρωπαϊκών Κινηματογραφικών Αρχείων). Έχει την καλλιτεχνική διεύθυνση του Φεστιβάλ Πρωτοποριακού Κινηματογράφου, που ετοιμάζει τη 13η έκδοσή του. Επίσης, είναι υπεύθυνη για το έργο «Εργαστήριο Ψηφιακής Αποκατάστασης Ταινιών της Ταινιοθήκης της Ελλάδος», που εκτελείται με χρηματοδότηση του Ταμείου Ανάκαμψης. Έχει δημοσιεύσει βιβλία σε ελληνικά και αγγλικά και έχει πάρει μέρος σε πολλά συνέδρια. Επίσης, έχει σκηνοθετήσει τρία ντοκιμαντέρ για την εκλογική διαδικασία στην Ελλάδα.