Cinematherapy 2024
Κινηματογραφοθεραπεία: Συναντήσεις για το «Βίωμα» του Άγγελου Σαφτουλή και το «Skeleton Tree» του Χάρη Ζαλαβρά
Για μια ακόμη χρονιά όσοι και όσες βρέθηκαν στη Δράμα για το Διεθνές Φεστιβάλ Ταινιών Μικρού Μήκους είχαν την ξεχωριστή ευκαιρία να συμμετάσχουν σε συναντήσεις κινηματογραφοθεραπείας που προσφέρονται από το πρόγραμμα Cinematherapy με επικεφαλής την Ντενίς Νικολάκου, συνθετική ψυχοθεραπεύτρια. Σε αυτές τις συναντήσεις προβάλλεται μία ταινία μικρού μήκους και έπειτα γίνεται ανοιχτή συζήτηση με το κοινό όπου τίθενται προβληματισμοί και μοιράζονται συναισθήματα και σκέψεις με εφαλτήριο το υλικό που προσφέρει η επιλεγμένη ταινία ως προς τη θεματική της, τους χαρακτήρες της, την εικονοποιία της. Είναι, λοιπόν, συναντήσεις «ΨTalks» (ψυχοθεραπευτικές συν-ομιλίες) όπως είναι η επίσημη ονομασία τους στο Φεστιβάλ από φέτος, ώστε να διαφοροποιηθούν από τις συζητήσεις με τους σκηνοθέτες ταινιών που γίνονται τα πρωινά του Φεστιβάλ και επικεντρώνονται σε ερωταπαντήσεις κινηματογραφικού περιεχομένου.
Την Παρασκευή 6 Σεπτεμβρίου η συνάντηση Cinematherapy είχε ως αντικείμενο το «Βίωμα», την ταινία του Άγγελου Σαφτουλή που διαγωνίζεται στο φετινό Εθνικό Πρόγραμμα του Φεστιβάλ. Μαζί με την Νικολάκου, παρόντες στη συζήτηση ήταν και συντελεστές της ταινίας: ο σκηνοθέτης Άγγελος Σαφτουλής, ο παραγωγός Ανδρέας Κατσένης και η υπεύθυνη για το casting Φελίς Τόπη. Η ταινία «Βίωμα» απεικονίζει μια συνεδρία ομάδας ψυχοθεραπείας κατά την οποία τα μέλη της, βρισκόμενα σε κύκλο, διηγούνται πτυχές της εμπειρίας τους με την αγχώδη διαταραχή. Κατά τη διάρκεια των αφηγήσεών τους εμβόλιμα πλάνα οδηγούν τους θεατές στα βιώματα που περιγράφονται, μεταξύ αυτών κρίση πανικού και αυτοτραυματισμός.
Κατά τη διάρκεια του ΨTalk, η προβολή της ταινίας του Σαφτουλή έδωσε πρόσφορο έδαφος για δύο κατευθύνσεις στη συζήτηση που ακολούθησε: μια αυτοαναφορική όπου σχολιάστηκαν η σημασία της ψυχοθεραπείας, οι μέθοδοι και τι θα μπορούσε ή δεν θα μπορούσε να αποκομίσει το άτομο από αυτήν. Και μία επικεντρωμένη σε προσωπικά βιώματα με την αγχώδη διαταραχή ή εν γένει τις ψυχικές ασθένειες που γενναιόδωρα μοιράστηκαν κοινό και συντελεστές. Στην αίθουσα προβολής εκείνο το βράδυ έγινε κάτι μαγικά ανθρώπινο: το περιεχόμενο της ταινίας αντικατοπτρίστηκε στον διάλογο που ανέπτυξαν κοινό και συντελεστές, σαν να άνοιξε ο κύκλος των χαρακτήρων της ταινίας για να συμπεριλάβει τους καθήμενους στο Δημοτικό Ωδείο Δράμας. Η συνάντηση πήρε μορφή ομαδικής ψυχοθεραπείας όπου άγνωστοι οι περισσότεροι μεταξύ τους μίλησαν για το αίσθημα του φόβου, πώς συνυπάρχουμε με αυτό και γιατί είναι στη ζωή μας. «Ποιος δεν φοβάται;» ρωτάει ο ψυχοθεραπευτής τα υπόλοιπα μέλη της ομάδας στην ταινία και η ερώτηση επαναλαμβάνεται στην αίθουσα του Ωδείου Δράμας για να οδηγήσει στο ίδιο συμπέρασμα: την καθολικότητα του συναισθήματος του φόβου στην ανθρώπινη εμπειρία και στην ανάγκη για αποδοχή αυτού.
Την επόμενη μέρα, Σάββατο 7 Σεπτεμβρίου, το τρίτο και τελευταίο ΨTalk του προγράμματος Cinematherapy για φέτος έγινε για την ταινία «Skeleton Tree» του Χάρη Ζαλαβρά που επίσης διαγωνίζεται στο Εθνικό Πρόγραμμα του Φεστιβάλ. Έπειτα από την προβολή της ταινίας ανέβηκαν στη σκηνή για να συνομιλήσουν: η Ντενίς Νικολάκου, ο σκηνοθέτης και σεναριογράφος της ταινίας Χάρης Ζαλαβράς, καθώς και οι δύο πρωταγωνιστές ηθοποιοί Αλέξανδρος Λογοθέτης και Χρύσα Κλούβα. Με τη συζήτησή τους βοήθησαν το κοινό να δώσει τον χώρο στη σκέψη του και να αναλογιστεί για το θέμα της αυτοκτονίας, ένα ζήτημα που δεν είναι τόσο σπάνιο στην πραγματικότητα όσο φαίνεται να είναι στις συζητήσεις μας.
Το κοινό ανταποκρίθηκε σχολιάζοντας τις διαφορετικές συμπεριφορές των χαρακτήρων της ταινίας και καλώντας τους Λογοθέτη και Κλούβα να αναπτύξουν το πώς προσέγγισαν τους ρόλους τους και από πού άντλησαν το υλικό για την ερμηνεία τους, ειδικά για μία ιστορία που αγγίζει το θέμα της ανθρώπινης απώλειας. Πολλές ερωτήσεις έγιναν από το κοινό και προς τον Ζαλαβρά για την πορεία της ιδέας του που οδήγησε στην ιστορία, ενώ κάποιοι δεν δίστασαν να εκφράσουν εναλλακτικές ερμηνείες για την πλοκή, προσπαθώντας να βάλουν σε πρώτο πλάνο τη σχέση των δύο χαρακτήρων αντί του ενδεχομένου της αυτοκτονίας.
Κλείνοντας το ΨTalk και με αφορμή μιας ερώτησης από το κοινό, συζητήθηκε ο ρόλος του παρευρισκόμενου σε περίπτωση αυτοκτονίας: «Συνήθως λέμε στον χώρο της ψυχοθεραπείας και της ψυχανάλυσης ότι δεν είναι καθόλου σωστό να είναι ο ρόλος μας παρεμβατικός. Είναι μοναδική περίπτωση η περίπτωση της αυτοκτονίας που δεν ισχύει ο κανόνας ο γενικός που ισχύει για άλλες ψυχολογικές, συναισθηματικές και ψυχωσικές περιπτώσεις ότι ‘δεν μπορείς να σώσεις κάποιον που δεν θέλει να σωθεί, έχει αποφασίσει να μη σωθεί’. Στην περίπτωση της αυτοκτονίας η γενική οδηγία είναι ‘δεν τον αφήνεις μόνο, για κανένα λόγο ποτέ’. Και υπάρχει λόγος για αυτό», υπογράμμισε η Νικολάκου.
