Short Film Hub 2024 – Talks
Τμήμα Κινηματογράφου Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης
Το Τμήμα Κινηματογράφου της Σχολής Καλών Τεχνών του ΑΠΘ συμπληρώνει φέτος 20 χρόνια από την ίδρυση του και το γιορτάζει στο 47ο Φεστιβάλ Ταινιών Μικρού Μήκους Δράμας.
Την Τρίτη το βράδυ στον Πολιτιστικό χώρο «Κύκλωψ» προβλήθηκε το πρώτο μέρος ενός αφιερώματος με επιλεγμένες πτυχιακές ταινίες αποφοίτων του Τμήματος Κινηματογράφου (το οποίο θα ολοκληρωθεί την Πέμπτη στις 22.30 στον ίδιο χώρο), ενώ νωρίτερα το απόγευμα, στο πλαίσιο των δράσεων του Short Film Hub, στον θερινό κινηματογράφο Αλέξανδρο, πραγματοποιήθηκε μια συζήτηση για το πρόγραμμα σπουδών και τη στρατηγική των διδασκόντων του, καθώς και την πρόοδο στην παραγωγή ταινιών που έχει σημειώσει τα τελευταία χρόνια ο πρώτος κρατικός φορέας κινηματογραφικής παιδείας της χώρας μας. Καλεσμένοι ήταν οι σκηνοθέτες και καθηγητές του Τμήματος Απόστολος Καρακάσης (Πρόεδρος του Τμήματος), Δημήτρης Κουτσιαμπασάκος και Πέννυ Μπούσκα. Τη συζήτηση συντόνισε ο σκηνοθέτης και επικεφαλής του Διεθνούς Σπουδαστικού Προγράμματος του Φεστιβάλ Δράμας, Θανάσης Νεοφώτιστος.
Το αφιέρωμα που παρουσιάζεται περιλαμβάνει 11 ταινίες, η παραγωγή των οποίων απλώνεται χρονικά από το 2009 μέχρι το 2019 και «φανερώνουν», σημειώνει ο Απόστολος Καρακάσης, «την πρόοδο αυτών των χρόνων. Πρόκειται για ταινίες αποφοίτων του Τμήματος που έχουν μια συνεχή δράση στον κινηματογραφικό χώρο, όπως ο Γαβριήλ Τζάφκας, η Άλκη Πολίτη, ο Δημήτρης Ζάχος, η Κωνσταντίνα Κοτζαμάνη κ.ά. Κάποιες ταινίες από αυτές έχουν διαγωνιστεί και βραβευτεί στο Φεστιβάλ Δράμας», ενώ η σκηνοθέτρια Πέννυ Μπούσκα, επίκουρη καθηγήτρια στο Τμήμα Κινηματογράφου σήμερα, είναι η πρώτη απόφοιτή του και η πρώτη διδάσκουσα απόφοιτη του Τμήματος.
Το Τμήμα Κινηματογράφου του ΑΠΘ ιδρύθηκε το 2004. «Η κινηματογραφική εκπαίδευση στην Ελλάδα έχει αργήσει», συμπληρώνει ο Δημήτρης Κουτσιαμπασάκος. «Είμαστε η μοναδική χώρα στα Βαλκάνια και στην Ευρώπη που δημιούργησε κρατική κινηματογραφική σχολή στις αρχές του 21ου αιώνα».
«Ενώ τα πρώτα χρόνια του το Τμήμα Κινηματογράφου του ΑΠΘ είχε μια πιο θεωρητική κατεύθυνση», αναρωτιέται ο Θανάσης Νεοφώτιστος, «πού οφείλεται αυτή η στροφή προς την παραγωγή ταινιών που παρατηρούμε τα τελευταία χρόνια; Στους καθηγητές του; Στη Δράμα, όπου βλέπω όλες τις σπουδαστικές ταινίες που έρχονται εδώ, οι πιο σημαντικές είναι του ΑΠΘ».
«Η διδασκαλία είναι μια ρευστή διαδικασία που δεν μπορούμε να την ταξινομήσουμε και να την οριοθετήσουμε», απαντά ο Δημ.Κουτσιαμπασάκος. «Η ίδρυση της σχολής συμπλέει με μια γενικότερη αναβάθμιση της ιδιωτικής κινηματογραφικής εκπαίδευσης. Δεν είναι τυχαία η πρόοδος των ελληνικών ταινιών τόσο σε τεχνικό επίπεδο όσο και σε αφηγηματικό. Κι αυτό σίγουρα έχει να κάνει με την εκπαίδευση, η οποία έχει βελτιωθεί στην Ελλάδα. Στη σχολή μας υπάρχουν οχτώ καλλιτεχνικές κατευθύνσεις και θεωρία – ιστορία κινηματογράφου, οπότε ένας σπουδαστής έχει μια ευρεία εποπτεία των διαφορετικών πλευρών για την κατασκευή μιας ταινίας. Επίσης, λειτουργεί ένα παράλληλο πεδίο που ηγούνται καθαρά οι σπουδαστές. Αυτοοργανώνονται, δημιουργούν ομάδες 20 ατόμων, συνεργεία με όλες τις ειδικότητες, και δουλεύουν με φοιτητές από μεγαλύτερα έτη ή απόφοιτους. Ένα χαρακτηριστικό των ταινιών που δημιουργούν είναι η αφηγηματική αρτιότητα».
«Η διδασκαλία είναι ένα μεγάλο άγνωστο πεδίο» συμπληρώνει ο Α. Καρακάσης. «Ωστόσο, υπάρχει μια κοινότητα που δημιουργεί ένα συντονισμό των σκέψεων, των ταλέντων και όντως οι ταινίες τα τελευταία χρόνια έχουν κοινά στοιχεία τις πολλές καλές ερμηνείες, βάθος στους χαρακτήρες και μια αφηγηματικότητα».
Στο Τμήμα Κινηματογράφου του ΑΠΘ κάθε χρόνο εισάγονται περίπου 100 νέοι φοιτητές και αποφοιτούν 60. «Τι σχέση έχετε με τους φοιτητές σας μετά το τέλος των σπουδών τους;» ρωτάει ο Θ. Νεοφώτιστος.
«Συμπλέοντας με τη συγκυρία μιας ανάπτυξης του οπτικοακουστικού τομέα, έχουμε διαπιστώσει ότι τα τελευταία δύο τρία χρόνια περίπου το 80% βρίσκουν δουλειά σε συναφές πεδίο», λέει ο Απ. Καρακάσης, τονίζοντας ότι το θέμα της επαγγελματικής αποκατάστασης «είναι πολύ σημαντικό, είναι ένας διαρκής στόχος, ακόμη και για μια πανεπιστημιακή σχολή». Και συμπληρώνει ότι μια συμβουλή που δίνουν στους απόφοιτους είναι «παράλληλα με το όνειρο να διευθύνετε την ορχήστρα, συγχρόνως να ετοιμάζετε και τις δεξιότητες σας για να αλλάζετε τη σελίδα στον μαέστρο».
«Στο πρόγραμμα σπουδών προβλέπεται και η πρακτική», συμπληρώνει ο Δημ. Κουτσιαμπασάκος. «Αυτός είναι ένας τρόπος να δοκιμαστούν σε ένα επαγγελματικό περιβάλλον. Κι αυτό που ακούω από μεγάλες εταιρείες παραγωγής είναι ότι προτιμούν τους αποφοίτους μας γιατί στέκονται πολύ καλά στο γύρισμα. Τους εμπιστεύονται σε κάθε πόστο».
Η Πέννυ Μπούσκα, εκπροσωπώντας στη συζήτηση τους απόφοιτους του Τμήματος, τονίζει ότι «εκτός από σκηνοθέτες έχουμε και πάρα πολύ καλούς φωτογράφους που διέπρεψαν όπως ο Μιχάλης Γκατζόγιας, ο Γιώργος Κουτσαλιάρης που κάνει διεθνή καριέρα, αλλά και πολλούς σκηνογράφους. Άλλοι επίσης ασχολούνται με το σενάριο, το μοντάζ, τον ήχο, τη σκηνογραφία και την ενδυματολογία, την παραγωγή. Όλοι οι απόφοιτοι μας, όσοι ακολούθησαν κινηματογραφική καριέρα, δουλεύουν. Από ηχολήπτες και booman μέχρι σκηνοθέτες».
Και το σημαντικότερο είναι, προσθέτει ο Απ. Καρακάσης ότι έχουν δημιουργήσει ένα άτυπο δίκτυο αλληλοϋποστήριξης «και λειτουργούν σαν πρότυπα για τις νεότερες γενιές και ίσως κι αυτός να είναι ένας παράγοντας μιας φυσιολογικής προόδου και ανέλιξης του επιπέδου των παραγωγών μας».
Απευθύνοντας το ερώτημα πώς βλέπουν το μέλλον του Τμήματος οι παρευρισκόμενοι πρώην καθηγητές του, ο απόφοιτος και διευθυντής φωτογραφίας Μιχάλης Γκατζόγιας είπε πως είναι πολύ περήφανος που τέλειωσε αυτή τη σχολή και πως ειδικά το κομμάτι της δικτύωσης ήταν από τα πιο σημαντικά που αποκόμισε σαν απόφοιτος.
«Μια κοινή στρατηγική που έχουμε», απάντησε ο Απ.Καρακάσης, «είναι ότι πιστεύουμε στην αξία της κοινότητας και της δικτύωσης, αλλά και στην ενίσχυση των διπλωματικών ταινιών, που είναι το διαβατήριο για την καλλιτεχνική και επαγγελματική συνέχεια των αποφοίτων, με χρηματοδοτήσεις και εξοπλισμό που θα ανεβάσει το επίπεδο της δουλειάς που θα έχουν να δείξουν. Έχει μια δυναμική από μόνο του το ότι υπάρχει μια εθνική σχολή κινηματογράφου, γιατί αυτό το ρόλο εκπληρώνουμε εμείς, η οποία συλλέγει αυτόν το δυναμισμό, την ενέργεια, το πάθος για δημιουργία. Εμείς πρέπει να συντηρούμε αυτές τις συνθήκες για να γίνονται οι σωστές χημικές αντιδράσεις. Αυτή είναι η στρατηγική μας. Να κρατήσουμε σωστές τις συνθήκες».
Κλείνοντας τη συζήτηση ο Θανάσης Νεοφώτιστος, απευθυνόμενος στους νέους κινηματογραφιστές και φοιτητές που ήταν στο κοινό, τους προέτρεψε να είναι παρόντες. «Η κοινότητα είναι πολύ σημαντική. Και η Δράμα είναι σημαντική για να δημιουργηθεί αυτή η κοινότητα και είναι πολλές φορές αφετηρία το Φεστιβάλ της Δράμας. Και ειδικά φέτος με τα εργαστήρια στο Ελευθερία και το Short Film Hub εδώ στον Αλέξανδρο. Το να είσαι παρών κάπου που η τύχη σου μπορεί να λάμψει, είναι και αυτό πολύ σημαντικό».
